Projectmanager bewonerszaken: ‘We moeten er samen voor zorgen dat ouderen comfortabel kunnen blijven wonen’

Hoe zorgen we ervoor dat iedereen, ongeacht zijn of haar fysieke beperkingen, zich thuis kan voelen in de stad? Deze vraag stond centraal in het onderzoek De (On)Beperkte Stad, een initiatief van Dura Vermeer in samenwerking met de gemeente Rotterdam en Social Snackbar. Het doel was om de toegankelijkheid in kaart te brengen en te onderzoeken hoe ontwerpkeuzes in stedelijke ontwikkelingen dit beïnvloeden. Tijdens de Week van de Toegankelijkheid maken we de balans op: hoe kijken onze collega’s eigenlijk naar dit thema en hoe vertaalt het zich naar hun werk? Aan het woord: Jeffrey den Outer, projectmanager bewonerszaken bij Dura Vermeer Bouw Heyma.

Jeffrey maakt zich met andere projectmanagers bewonerszaken en zijn team van bewonersconsulenten hard voor het welzijn van ouderen tijdens renovatieprojecten. Steeds vaker stuit hij op problematiek rondom het thema toegankelijkheid: “We moeten samen zorgen dat ouderen comfortabel kunnen blijven wonen.”

“De urgentie is groot. De leefsituatie van ouderen in sociale huurwoningen verdient aandacht. Het is de visie van de overheid dat ouderen langer thuis moeten wonen, maar soms lijkt het alsof er wordt vergeten dat de toegankelijkheid van dat ‘thuis’ dan wel moet meegroeien met de stijgende leeftijd van haar bewoners. Wij treffen tijdens renovatieprojecten steeds vaker ouderen in woningen aan die niet meer passend zijn bij hun omstandigheden. Ouderen die geen stap naar een andere woning kunnen maken vanwege het woningtekort. Oftewel: ze kunnen niet doorstromen, maar ze kunnen ook niet comfortabel blijven.”

“Corporaties komen, zolang er door bewoners niet aan de bel wordt getrokken, niet achter de problematiek die zich bij deze doelgroep achter de voordeur afspeelt. En uit onze ervaring blijkt dat ouderen uit onwetendheid, schaamte of gewoonweg koppigheid vaak niet om hulp vragen. Pas als woningen gerenoveerd worden, en wij als bouwers om de hoek komen kijken, komt de soms schrijnende problematiek rondom toegankelijkheid onder ouderen naar voren. En aangezien het ons streven als Dura Vermeer is om een plek beter achter te laten dan we ‘m aantroffen, maken wij ons hard voor de bewoners die dat nodig hebben.”

Hand in hand 

“Het technische en sociale aspect van ons werk zijn van gelijke grootte in betekenis en gaan hand in hand met elkaar. Als projectmanager bewonerszaken ben ik daarom van A tot Z betrokken bij projecten om een plan van aanpak te vormen voor hoe we het beste met de betreffende bewonersdoelgroep kunnen communiceren, hoe we overlast zo veel mogelijk kunnen beperken en hoe we behoeften van bewoners kunnen verwerken in ons ontwerp. Bij de uitvoering kijk ik overkoepelend met bewonersconsulenten mee om de voortgang te monitoren en te bepalen waar we een stapje extra kunnen zetten om bewoners te hulp te schieten. Allemaal met het einddoel dat bewoners hun deur voor ons openen, we werkzaamheden efficiënt en veilig kunnen uitvoeren en we bewoners tevreden achterlaten met een verbeterde woning.” 

“Toegankelijkheid is in dit hele traject een belangrijk thema. Niet alleen fysieke toegankelijkheid, dus: kunnen bewoners hun woning veilig in en uit, en zijn bewoners in staat hun huis leeg te ruimen en tijdelijk naar een andere woning te verhuizen? Maar ook toegang tot informatie en digitale toegankelijkheid. Oftewel: is onze vorm van communicatie toegankelijk voor de doelgroep waarvoor het bestemd is? Waar we twintigers doeltreffend kunnen bereiken met een mailtje en updates in onze app, moeten we bij 75-plussers een brief door de bus doen en persoonlijk uitleg verschaffen. Om het thema toegankelijkheid op te pakken, moeten we dus goed inventariseren met welke doelgroep we te maken hebben binnen een renovatieproject.” 

Achter de voordeur 

“Tijdens sociale opnames, aan de voorkant van onze projecten, nemen bewonersconsulenten een kijkje achter de voordeur. Aan de hand van een vragenlijst, die dient als leidraad voor een verdiepend gesprek, halen we op wie de bewoners zijn, waar ze behoefte aan hebben in hun woning en omgeving, waar ze mee worstelen omtrent de naderende renovatie en hoe wij ze kunnen helpen. Dit is de eerste, maar zeker niet de laatste keer dat wij de bewoners spreken. Tussen de sociale opname en de start van de bouw zit soms wel anderhalf jaar, en in die tijd willen wij een vinger aan de pols houden.” 

“Waarom? We vinden het belangrijk een band op te bouwen, zodat we korte lijntjes hebben met bewoners en het voor hen laagdrempelig voelt om contact met ons op te nemen. Dit is niet alleen belangrijk om sociale problematiek te ondervangen, maar ook om de voortgang van het uiteindelijke bouwproces te bewaken. Als wij niet goed voor ogen hebben wat er speelt achter de voordeur, kunnen we er na de start van een project achter komen dat een bewoner helemaal niet klaar is voor onze werkzaamheden. Omdat hij of zij de woning bijvoorbeeld niet zelfstandig kon leegruimen. Of omdat er geen begrip is van wat er moet gebeuren. Om vertraging in ons bouwproces te voorkomen, willen we dit aan de voorkant ondervangen.” 

Noodzakelijk 

“De noodzakelijkheid van het onderhouden van contact met bewoners, werd weer eens bevestigd tijdens de huidige grootschalige renovatie van 224 portiekwoningen in Rijswijk. Een 96-jarige bewoner van de eerste verdieping van het gebouw zonder lift, brak in de tijd tussen de sociale opname en de start van de bouw zijn heup. Hij belandde in een rolstoel en was, door het ontbreken van een sociaal vangnet, in zijn appartement aan zijn lot overgelaten. Hij kon zijn huis niet verlaten, zijn huis niet klaarmaken voor de renovatie en hij kon alleen maar hopen dat zijn buren thuis waren als hij schreeuwde om hulp na een val uit zijn rolstoel. Wij wilden niet alleen een oplossing zodat de bouw zonder vertraging door kon gaan, we wilden ook een duurzame oplossing voor deze bewoner.” 

“In dit soort situaties schakelen we in eerste instantie de corporatie in, vanwege de korte lijnen, of waar nodig andere maatschappelijke instanties, en fungeren we als belangenbehartiger voor bewoners. Zo kennen we op hetzelfde project een 83-jarige dame die 4(!) bergingen vol had staan met antiek. Bergingen die nagenoeg leeg moesten zijn voor onze werkzaamheden. Iets waar zij zelf niet de kracht voor had. Ook troffen we een 67-jarige man die zoveel muziekinstrumenten had, dat zijn voordeur niet volledig openkon. Ik zou haast een boek kunnen schrijven over wat we allemaal tegenkomen. Over situaties waarbij extra hulp nodig is. Hulp die wij in overleg met de bewoner en opdrachtgever leveren. Denk aan een externe berging voor opslag, een verhuisservice of in het geval van de 96-jarige man zelfs een nieuwe woning. Met hulp van de corporatie is het ons namelijk gelukt de man over te plaatsen naar een zorgcomplex. Dankzij de structurele contactmomenten van onze bewonersconsulenten, kwam zijn problematiek gelukkig vroegtijdig bij ons in beeld. Ik vind het fantastisch dat we vanuit onze rol mensen zo kunnen helpen.”  

Lange termijn 

“We gaan binnen het thema fysieke toegankelijkheid overigens verder dan het helpen bij het leegruimen van woningen en uithuizen van bewoners. Bij de sociale opnames halen we ook op hoe we in ons ontwerp de fysieke toegankelijkheid op de lange termijn voor bewoners kunnen verbeteren. Bijvoorbeeld door verhoogde toiletpotten, een opstapje bij de voordeur of extra verlichting op de galerij. Hierover brengen wij adviezen uit richting de opdrachtgever. Uiteindelijk is het aan hen welke maatregelen worden doorgevoerd. De realiteit is dat het soms gewoonweg niet binnen het budget past. Ook in dat geval zijn wij er voor bewoners. Om begrip te kweken over de keuzes van hun verhuurder, maar ook om ze te helpen bij het vinden van de weg naar instanties die hun wellicht wél de financiële middelen kunnen bieden voor bijvoorbeeld een scootmobielstalling voor de deur. Want ons doel als bouwer gaat verder dan alleen de fysieke omgeving beter achterlaten, we willen een gebied ook sociaal laten bloeien. Het geeft mij heel veel voldoening dat wij daaraan kunnen bijdragen.” 

“Waar bij veel ouderen de hakken bij de sociale opname flink in het zand gaan, zijn ze bij oplevering vaak heel blij met de oplossingen en aandacht die we hebben geboden. Aandacht die ze verdienen. Laten we samen alerter zijn op het welzijn van onze ouderen. We moeten er samen voor zorgen dat iedereen comfortabel kan blijven wonen.” 

Dit artikel is onderdeel van een reeks die voortkomt uit de Programmalijn Sociale Impact en draagt bij aan onze pijler 'samenleving versterken' vanuit ons kompas Het Goede Doen. We stimuleren bewustwording en concrete acties voor een inclusieve samenleving waarin iedereen kan deelnemen. Onze focus ligt op duurzame, structurele impact, zodat de leefomgevingen die we vandaag ontwikkelen, ook in de toekomst inclusief en toegankelijk blijven.