Natuurinclusief ontwikkelen en bouwen zit in DNA

Natuurwaarde creëren zit in DNA: broers maken van hun passie een kernwaarde voor ontwikkelen bij Dura Vermeer 

Broers Mickaël en Jurgen Schoenmakers zijn binnen Dura Vermeer kartrekkers als het gaat om natuurinclusief ontwikkelen en bouwen. De projectontwikkelaar en duurzaamheidsmanager vertalen de strategische duurzaamheidsambities van Dura Vermeer naar concrete doelstellingen en prestaties binnen huidige en toekomstige projecten. “Duurzaamheid is allang niet kneuterig meer, er zijn stoere mensen nodig die het willen oppakken. We moeten echt om.” 

In hun jeugd waren ze altijd buiten te vinden. “Geen spelletjes op hippe spelcomputers, maar rennen in het bos en hutten bouwen”, herinnert Jurgen zich. “Onze ouders namen ons mee naar het bos en leerden ons van alles over bomen en dieren. De natuur was een groot onderdeel van onze opvoeding”, voegt Mickaël toe. Het kon dan ook haast niet anders, dan dat natuur ook op latere leeftijd een belangrijke rol in hun leven zou vervullen.  

Onderschat 

Zo stuurt Mickaël als projectontwikkelaar bij Dura Vermeer Bouw Zuid actief op natuurinclusief bouwen. Niet alleen aan de voorkant, maar tijdens het gehele proces. “Ik bewaak het thema bewust tot aan de oplevering, omdat het één van de belangrijkste zaken binnen een project is.” Volgens Mickaël is het belang van het thema nog niet bij iedereen doorgedrongen. “Het standaard idee is: we zijn bouwers en we maken een duurzaam bouwwerk. De waarde van de natuur eromheen wordt nog te vaak onderschat.”  

De basis 

Jurgen heeft zijn liefde voor de natuur gegoten in zijn functie als manager duurzaamheid bij Divisie Bouw en Vastgoed. Natuurinclusiviteit staat volgens Jurgen aan de basis van de volledige ‘duurzaamheidsstrategie’: “Daarin komt alles samen. Van het opwekken van duurzame energie en het verminderen van stikstofuitstoot tot biobased materialen en de opslag van CO2. We moeten meer natuur toevoegen om een gezondere leefomgeving te creëren.”  

Natuurinclusief bouwen 

Maar wat is natuurinclusief bouwen nou eigenlijk? “Als je een gebouw gaat zien als onderdeel van een ecosysteem is het natuurinclusief”, legt de duurzaamheidsmanager uit. Zijn broer voegt toe: “Vaak denken we dat het natuurinclusief is om een nestkast op te hangen, maar als het een kast is voor een vogel die helemaal geen onderdeel uitmaakt het ecosysteem rond het project, is er niks ‘inclusiefs’ aan. Je moet kijken welke dieren onderdeel uitmaken van het ecosysteem, wat voor voedsel zij nodig hebben en of er voldoende planten zijn waar ze in kunnen schuilen. Wij winnen hiervoor kennis in van eigen ecologen en externe professionals. Pas als een gebouw meedraait in en iets toevoegt aan het ecosysteem is het natuurinclusief.” 

Een mooi voorbeeld hiervan is Hortus Ludi in Nijmegen waar Mickaël als projectontwikkelaar bij is betrokken. Het project, waarbij elf luxe duurzame woningen worden gebouwd op de plek van een voormalige kloostertuin, is energiezuinig, klimaatadaptief en natuurinclusief. “Biodiversiteit staat centraal. Er is veel groen en er zijn honderden nestkasten. Het is toekomstbestendig voor mens en dier.” 

Oneindige mogelijkheden 

Ingewikkeld hoeft natuurinclusief bouwen volgens de manager duurzaamheid en projectontwikkelaar niet te zijn. “Laat de natuur voor je werken. De technische mogelijkheden van de natuur zijn oneindig. Kijk naar een volwassen boom. Die heeft net zoveel koelvermogen als tien airco’s, neemt CO2 op, zuivert de lucht, voorkomt dat er direct zonlicht in je woning komt in de zomer en laat verwarmende zonnestralen door in de winter, hij biedt nestgelegenheid voor dieren, gaat bodemerosie tegen en ga zo maar door. Een boom vervult heel veel functies en wij gaan daar als bouwers vaak aan voorbij. We moeten simpelweg onze ogen openen voor de waarde die een stuk grond en de natuur daarop al heeft.”  

Voordelen 

De voordelen én het belang van natuurinclusief bouwen zijn volgens de broers groot. Zo blijkt uit onderzoek dat mensen zich mentaal gezonder voelen in een groene omgeving, dat het beweging stimuleert en sociale cohesie in de hand werkt. Ook helpt vergroening tegen gevolgen van klimaatverandering als hittestress, extreme droogte en wateroverlast. “Als we niet actief gaan vergroenen, dan zijn de zomers in de binnensteden straks niet meer vol te houden”, aldus Jurgen. “Ook zullen we meer last krijgen van overstromingen omdat het water geen kant op kan. En dan heb ik het nog niet eens over de biodiversiteit die de afgelopen honderd jaar met tachtig procent is afgenomen. Als dieren verdwijnen uit een ecosysteem, functioneert het systeem niet meer. De gevolgen daarvan zijn groot. Kijk naar bijen die worden bedreigd in hun voortbestaan. Als zij er niet meer zijn, verdwijnt een groot deel van ons voedsel ook.” 

Grote kans 

De woningbouwopgave zien ‘de duurzame broers’ als een grote kans. “Het gaat om 1 miljoen woningen. Als die natuurinclusief worden gebouwd, kunnen we een grote slag slaan. De opgave is een kans het goed te doen.” Daarin ligt volgens duurzaamheidsmanager Jurgen een grote rol voor gemeenten en grondeigenaren: “Het is simpel: bouwers willen bouwen. Als er ambitieuze uitvragen liggen, worden ook de minder ambitieuze bouwers gedwongen om aan duurzaamheidseisen te voldoen. Onze oproep aan gemeenten en grondeigenaren is dan ook: wees ambitieus. Daag de sector uit.” Mickaël: “Kijk naar 2018 toen we opeens gasloos moesten bouwen, binnen een half jaar waren zelfs de meest traditionele bouwers met warmtepompen bezig. We kunnen heel snel veranderen als het moet.”  

Urgentie 

En dat ‘moeten’ is waar het nu spaak loopt. Jurgen: “Op het gebied van biodiversiteit is er geen wettelijke urgentie. We hebben als Dura Vermeer een manifest ondertekend waarin grote bouwers pleiten natuurmaatregelen op te nemen in de wet- en regelgeving voor de bouw. Dan moet iedere bouwer, groot en klein, zich houden aan de regels en kunnen we op grote schaal verandering bewerkstelligen. Wij hebben de kans én de verantwoordelijkheid als bouwsector om echt een positieve impact te maken.” 

Kom in actie 

Voor mensen die nog twijfelen over het belang van natuurinclusief bouwen, hebben de broers een duidelijke boodschap: “Kom in actie. De gevolgen van klimaatverandering zijn vele malen duurder, dan het geld dat het aan de voorkant kost. We moeten echt om. Stop met discussiëren, start met vergroenen.” 

Bewustwording 

Voor dat stukje bewustwording zetten Mickaël en Jurgen zich elke dag in, samen met veel andere enthousiastelingen binnen Dura Vermeer. Jurgen: “We komen nu in de fase dat we mensen intern gaan opleiden op het gebied van biodiversiteit en ecosystemen. Divisie Bouw en Vastgoed heeft zelfs een bioloog aangenomen die ons hierbij gaat helpen. Echt heel leuk. Ik sta nog steeds regelmatig versteld als ik hoor welke oplossingen de natuur kan bieden.” Mickaël kinkt instemmend mee: “Duurzaamheid is allang niet kneuterig meer. We hebben echt stoere mensen nodig die dit willen oppakken.” 

Mickaël nodigt grondeigenaren, gemeenten en corporaties uit zich te melden met vragen en uitdagingen. “Wij zijn lerende en ook bij opdrachtgevers ontbreekt vaak kennis. Laten we in samenwerking invulling geven aan het thema biodiversiteit. Daag ons uit.”