Complexe operatie bijna voltooid

Binnenkort leveren Dura Vermeer en installateur Kropman het nieuwe Ommelander Ziekenhuis in Scheemda op. Van kale vlakte tot zorgcomplex van 36.000 vierkante meter kostte slechts iets meer dan twee jaar bouwtijd. ‘Heel bijzonder’, vindt directievoerder van het Ommelander Ziekenhuis René van Kooi.

‘De technische ruimtes vind ik het meest indrukwekkend. Het meeste verdwijnt uit het zicht natuurlijk, maar hoe alles op elkaar aangesloten wordt en ingeregeld: respect hoor!’ zegt Janneke Procee, projectleider nieuwbouw van het Ommelander Ziekenhuis Groningen. Haar eigenlijke functie is Manager Financiën; bouwen was grotendeels nieuwe materie voor haar, toen het OZG in 2012 het besluit nam om in Scheemda een nieuw ziekenhuis te laten bouwen.

SPINNENWEB

Nu het project bijna op zijn eind loopt heeft ze uiteraard meer inzicht. Maar ze kan zich nog steeds verwonderen: ‘De coördinatie van zo’n spinnenweb aan activiteiten! Al die mensen die iets te doen hebben op de bouwplaats, die zo precies worden aangestuurd…Zo’n complexe logistieke operatie, ik doe het ze niet na.’ Een project als dit goed organiseren is inderdaad een van de ingewikkeldste en tegelijk belangrijkste zaken, beaamt Adri van Veggel van Dura Vermeer. ‘Op topdagen lopen er 350 man rond van alle disciplines.’ Tegelijk waren er ook bouwkundig de nodige uitdagingen, want architect Leeuwenkamp koos voor een complex met vijf heel verschillende bouwdelen (een hoofdentree, een polikliniek, een beddenhuis, een energiegebouw en een ‘hotfloor’ met de operatiekamers en de intensive care) in een veelheid aan materialen, ‘deels niet alledaags’. Daarnaast moet een groot deel van de ruimtes voldoen aan strenge medische specificaties ten aanzien van hygiëne, luchtdruk, voeding en koeling voor apparatuur, noem maar op.

KLEINE INGREEP, GROTE GEVOLGEN

Om het nog wat complexer te maken, traden in die voorwaarden tijdens het bouwproces de nodige wijzigingen op. ‘Als je een ziekenhuis bouwt, weet je van tevoren dat je door ontwikkelingen in de zorg – de introductie van nieuwe apparatuur bijvoorbeeld – te maken krijgt met veranderingen in de voorzieningen die nodig zijn voor de zorg’, legt René van Kooi uit. Hij is unitmanager Bouwmanagement en partner bij directievoerder Stevens van Dijck.

‘Op ruimteniveau gaat het dan om kleine aanpassingen als een zwaardere stroomaansluiting of een andere koeling, maar voor het project als geheel is het natuurlijk lastig. De trein rijdt al, een kleine ingreep kan gevolgen hebben op allerlei andere gebieden. Maar daar is rekening mee gehouden in de planning, want dit is heel gebruikelijk voor ziekenhuizen.’ ‘Het is ook wel logisch,’ vult Procee aan, ‘want je wilt geen ziekenhuis dat voldoet aan de standaarden van twee jaar geleden. Je moet bij de opening precies bij de tijd zijn.’

BATCHES

Om de planning beheersbaarder te maken, deelde Dura Vermeer de realisatie van het werk op in batches, legt Van Veggel uit. ‘Ik noem het maar “hapklare mootjes werk”, overzichtelijke klussen waarvan de startdatum vaststaat, ook als de vorige batch onverhoopt nog niet afgerond is. Zo maak je inzichtelijk wat er allemaal moet gebeuren.’ Procee: ‘Ik geloof zeker in dat systeem, al is er natuurlijk altijd een verschil tussen theorie en praktijk. Niet iedere batch is helemaal op tijd begonnen.’ ‘Klopt’, zegt Van Kooi. ‘Op zich is het een heel efficiënte bouwmethodiek, maar er zijn enkele gevallen geweest waarin de klus niet op tijd kon beginnen omdat sommige leveranciers niet of te laat
kwamen opdagen.’

Toch bewees ook toen het systeem zijn waarde, want dit soort tegenslag bracht de voortgang van het geheel niet in gevaar. ‘Alles bij elkaar is de afgesproken bouwtijd van iets meer dan twee jaar nagenoeg voldoende gebleken’, zegt Van Veggel. ‘We zijn januari 2016 in het niets begonnen en leveren in februari 2018 op.’ De laatste fysieke bouwwerkzaamheden werden in grote lijnen eind december 2017 afgerond, daarna was het vooral “valideren” wat de klok sloeg: ‘Het aanzetten van de installaties, inregelen, vaststellen dat de juiste medische gassen uit de leidingen komen, dat soort dingen’. Ook daarvoor aangewezen personen uit de medische staf komen vaststellen of alle voorzieningen in orde zijn. Van Kooi: ‘Zij moeten hun medische verantwoordelijkheid kunnen nemen. Dat kan alleen als ze zelf hebben vastgesteld dat alles voldoet; dat de aangebrachte wanden en deuren met loodbekleding echt geen röntgenstraling doorlaten bijvoorbeeld.’

EXPERT DRIVEN

‘Al met al is het heel bijzonder dat zo’n groot complex – hoewel het Ommelander Ziekenhuis in zorgtermen een klein streekziekenhuis is, omvat het toch zo’n 36.000 m2 – in twee jaar tijd uit de grond gestampt wordt’, vindt Van Kooi. ‘Dat zit hem in een strakke voorbereiding en een goede detailafstemming gedurende het proces: simpelweg heel vaak met elkaar om tafel gaan om de lopende zaken te bespreken. En uiteraard een goede voorbereiding door de bouwer, maar daar mag je vanuit gaan. Het contract is wel dicterend natuurlijk, we zeggen niet ‘zie maar wanneer je het af hebt’.’

Procee: ‘Toen we eind 2012 besloten om nieuw te bouwen, wilden we wel tempo maken. We zaten in best wel oude gebouwen en ook voor de kwaliteit van de zorg is het beter om één locatie te hebben: dan kun je bijvoorbeeld beter garanderen dat er 24 uur per dag, zeven dagen in de week specialisten beschikbaar zijn. Dat tempo hebben we bereikt door het ontwerptraject expert driven te maken: we gaven wel uitgangspunten mee aan Leeuwenkamp Architecten, installatieadviseur Deerns en constructieadviseur Pieters Bouwtechniek, maar lieten het aan hun expertise over om uit te denken wat voor ons het beste ziekenhuis zou zijn.’ Een van de ideeën waar het ziekenhuis zelf niet zou zijn opgekomen: ‘Geen warmwaterleiding, maar alleen een koudwaternet en elektrische boilertjes bij elk tappunt voor warm water. Dat voorkomt transportverliezen en sluit legionellarisico’s uit.’

Bij de Europese aanbesteding voor de uitvoering lette het Ommelander Ziekenhuis nadrukkelijk op de referenties van de inschrijvers: zij moesten veel ervaring hebben met het bouwen en installeren van ziekenhuizen. Die expertise lieten Dura Vermeer en Kropman zeker zien op de bouwplaats, vindt Procee: ‘Installatietechnisch is het misschien wel ingewikkelder dan bouwkundig. En als ik zie hoe Kropman nu het hele commissioningstuk oppakt – de ingebruikname, het inregelen, de validatie – daar straalt de professionaliteit echt van af.’