‘De weg naar Net Zero gaat vooral ook over samen dúrven.’

Erik Gerritsen, directievoorzitter Ymere en Ronald Dielwart, directievoorzitter Dura Vermeer Bouw en Vastgoed:

Meer inzetten op houtbouw, prefab en de samenwerkende teams nóg meer aansporen en faciliteren om CO₂-reductie mee te nemen in de hele flow. Van ontwerp tot en met oplevering en gebruik: dat is waar Erik Gerritsen en Ronald Dielwart op inzetten, op weg naar Net Zero in 2050. Op de bouwlocatie van De August in Amsterdam – een paradepaardje in de langjarige samenwerking – spreken en sporen ze elkaar daarop aan.

Ronald: ‘De meest voor de hand liggende manier om CO₂ te reduceren is natuurlijk door mínder te gaan doen. Minder consumeren. Minder vliegen. Maar minderen, dat kán niet in onze sector: we hebben die nieuwe woningen gewoon nodig. Dus moeten we doorbouwen, maar wel veel duurzamer. Wij hebben dat concreet gemaakt met onze Net Zero strategie: op naar nul uitstoot in 2050. Hierbij nemen wij verantwoordelijkheid voor de CO₂-uitstoot van de gehele keten. Als ik zie welke stappen we nu al maken en welke routes er zijn uitgezet in onze werkmaatschappijen, heb ik er alle vertrouwen in dat dat gaat lukken. Maar we kunnen het niet alleen. We hebben al onze ketenpartners nodig.’

Samen kom je verder

Daar komt woningcorporatie Ymere als jarenlange nieuwbouwpartner in beeld. Hoewel Ymere nog niet zo ver is in het concretiseren en meten van haar CO2-doelstellingen, zitten de Ymeerders natuurlijk ook niet stil. Maar duurzaamheid mag bij Ymere nooit ten koste gaan van betaalbaarheid. Erik: ‘Heel treffend: ik ben net naar een toneelstuk geweest van toneelgroep Parels voor de Zwijnen, waarin een bewoner tegen een klimaatactivist iets zegt in de trant van: ‘Jullie proberen de aarde te redden. Wij zijn al blij als we het einde van de maand halen.’ Daar gaat het dus om. Hoe kunnen we er samen voor zorgen dat betaalbaarheid en CO₂-reductie samenkomen. Niet of-of, maar en-en.’

Het moet groter, beter, sneller

Duurzaamheid en CO₂-reductie in balans brengen met betaalbaarheid, het leek lange tijd een ingewikkelde spagaat. Maar dat kentert steeds meer, zien zowel Erik als Ronald. Erik: ‘Snelheid, betaalbaarheid en duurzaamheid komen steeds meer samen. Een paar jaar geleden ging betaalbaarheid voor ons nog puur over de huurprijs, oftewel de kostprijs van de woning. Nu zien we dat de energierekening een hele goede tweede is als het gaat om betaalbaarheid. Als je dan energieneutrale of zelfs energiepositieve woningen kunt realiseren, in de nieuwbouw, dan is dat win-win voor onze huurders én voor het klimaat. Prefab bouwen scheelt een berg afval en veel logistieke bewegingen. We maken dus al flinke stappen. Maar het moet groter. Het moet meer. Het moet sneller. We zien: dit gaan we bij Ymere allemaal niet in ons eentje doen. Wij kijken dus ook nadrukkelijk naar onze ketenpartners. En naar de overheid. Wat Ronald al zegt: we hebben iedereen nodig.’

We kunnen de grote maatschappelijke doelen alléén realiseren als we projectoverstijgend blijven samenwerken

Veel doelen tegelijk

Ronald: ‘Toen Ymere in 2009 de uitvraag deed voor deze ketensamenwerking, was dat heel nadrukkelijk vanuit het perspectief van betaalbaarheid. Dus: geen tijdrovende uitvragen meer, samen slimmer ontwerpen, leren om steeds seriematiger te bouwen, met meer prefab – en tegelijkertijd een hele hoge kwaliteit realiseren voor de bewoners, waarin je bijna geen verschil meer ziet met de vrije sector. Die manier van denken en werken levert ook meteen heel veel andere voordelen op:  samen een leercurve opbouwen, veel minder afval, minder logistieke bewegingen, veel minder CO₂, een veel lager of zelfs geen energieverbruik. Je kunt woningen sneller realiseren, veiliger en met minder mensen, zodat je bewoners eerder blij kunt maken met een nieuw thuis. In een goede ketensamenwerking bereik je de grote doelen veel sneller. Ymere wil 20% van haar nieuwbouwwoningen in hout gaan bouwen. Wij hebben ondertussen al een goede samenwerking opgetuigd met de houtbouwexperts van Hamlet. Ymere legt de lat steeds hoger, wij blijven met nieuwe ideeën en verbeteringen komen – en omgekeerd. Dat werkt uitstekend.’

Vertrouwen én kritisch blijven

Wat is dan precies een goede ketensamenwerking? ‘Dat kun je bijna niet beetpakken’, vindt Erik. ‘Dat voel je als je hier rondloopt, in de teams, op de projecten. Een goede samenwerking gaat vooral over onderling vertrouwen. Over openheid en transparantie. Een open cultuur.’ De één-team aanpak? Ronald: ‘Ja, maar ook weer niet té familiair. Het is wel zaak om elkaar scherp te houden, dus ook de waarheid durven zeggen. En durven ingrijpen als je ziet dat er obstakels zijn, of verbeterpunten.’ Erik: ‘Wij moeten als bestuurders het goede voorbeeld geven. Aangeven welke kant we op willen en moeten, met elkaar. De ruimte en de cultuur creëren waarin mensen zich durven uitspreken en durven te dóen, met elkaar. Maar ook mensen aansporen om op te schalen en in te grijpen, als ze zien dat het misgaat.’

Kwestie van cultuur

Ronald: ‘We kunnen de grote maatschappelijke doelen alléén realiseren als we projectoverstijgend blijven samenwerken. En kritisch blijven op elkaar, inderdaad. Ymere houdt al jaren stevig vast aan het doel van onze samenwerking en is bereid daar écht voor te gaan. Dat is voor ons heel belangrijk. Want alleen daardoor durft iedereen zijn nek uit te steken, ook in slechte tijden en als de dingen eens een keer níet meezitten. Je gaat natuurlijk voor het maximale resultaat, in zo’n samenwerking, maar als het écht niet gaat: nee is ook een antwoord. Dat moet je óók durven uitspreken. Anders kom je niet verder. Samen innoveren gaat vooral ook over durven. Iets durven zeggen. De dingen anders durven dóen.’

Erik, tenslotte: ‘Innoveren op de grote maatschappelijke doelen gaat dus vooral over cultuur: hoe zorg je ervoor dat iedereen zich gestimuleerd en veilig voelt om aan de bel te trekken, bij collega’s, maar ook bij de gemeente, of bij ons, als bestuurders. Die cultuur: daar zijn wij samen verantwoordelijk voor, Ronald en ik, als bestuurders.’