Een gloednieuw gebouw, met een donorskelet als basis

Aan de Avignonlaan in Eindhoven wordt een scholencomplex met meerdere gebouwen gerealiseerd. Dit schoolgebouw wordt de thuisbasis van de Aloysius Stichting en de ruim 600 leerlingen uit het speciaal onderwijs. De hoge ambitie op het gebied van duurzaamheid die de opdrachtgever, de gemeente Eindhoven, heeft neergelegd daagt ons uit om op een andere manier naar ontwerpen en bouwen te kijken. Dura Vermeer werkt hierin samen met IMd Raadgevende Ingenieurs. Er is samen besloten om het staalskelet, afkomstig uit de bestaande schoolgebouwen, zoveel mogelijk in het nieuwe ontwerp te verwerken.

CIRCULAIRE WERKELIJKHEID

In 2012 deed IMd Raadgevende Ingenieurs al onderzoek naar circulair hergebruik van bestaande materialen in nieuwbouw. Met succes want het zogenaamde ‘donorskelet’ is van concept uitgegroeid tot circulaire werkelijkheid. Meerdere projecten kregen de afgelopen jaren delen van een tweedehands constructie, waaronder het nieuwe scholencomplex aan de Avignonlaan. Hiermee is het donorskelet de conceptfase definitief voorbij.

ANDERE AANPAK

Bouwen en ontwerpen met tweedehands staal vraagt om een andere aanpak dan een traditioneel ontwerptraject. In het ontwerptraject is de beschikbaarheid van herbruikbare materialen leidend voor het ontwerp. In dit geval, het staal uit de schoolgebouwen die gesloopt worden. Al het herbruikbare staal samen met verschillende andere onderdelen zijn met zorg gedemonteerd.

VEILIGHEID VOOROP

Als je tweedehands constructie-elementen in een gebouw verwerkt besteed je extra aandacht aan de veiligheid van die elementen. ‘’We moeten er altijd zeker van zijn dat de materialen aan de constructieve veiligheidseisen voldoen,’’ aldus Tim van Lith, BIM-engineer bij Dura Vermeer. Het stalen donorskelet wordt vooral in de staande (kolommen)delen ingezet. De stalen liggers van de verdiepingsvloeren zijn uitgevoerd in nieuw staal in verband met de grotere afmetingen en de beschikbaarheid donorstaal. Vanzelfsprekend is het belangrijk dat ook het donorskelet aan de kwaliteitseisen voldoet. Om dit te garanderen wordt het gedemonteerde staal twee keer op verschillende elementen gecontroleerd en waar nodig bewerkt. Dit betekent dat het product een aantal stappen doorloopt vóór het als donorskelet in het ontwerp wordt opgenomen.

Nadat er een inventarisatie en selectie is gemaakt van de herbruikbare onderdelen vindt er eerst een inspectie van een uitgenomen monster plaats. Zo worden de materiaaleigenschappen zoals hardheid, treksterkte en koolstofwaarde getest. Na de demontage vindt nog een inspectie plaats en vindt er een selectie van de bruikbare profielen plaats. Vervolgens gaan de onderdelen naar de leverancier waar deze gesorteerd en schoongemaakt worden. Ook worden overtollige delen zoals beton, spelden, bouten, platen, nagels en kromme delen verwijderd en hersteld. De profielen worden daarna op maat gemaakt en gezandstraald om oude verf te verwijderen. Na het lassen van een nieuwe kop en voetplaten gaan de onderdelen van het skelet op transport naar de bouwplaats voor montage.

UITDAGING

Bij dit soort innovatieve toepassingen zijn er altijd uitdagingen. Zo moeten sommige mensen wennen aan het idee dat een skelet uit elkaar gehaald kan worden en de onderdelen vervolgens prima kunnen worden hergebruikt. Daarnaast is er financieel nog altijd een uitdaging. Het demonteren van bruikbare elementen is duurder dan het traditioneel slopen van een gebouw. De waarde ervan is echter hoger omdat herbruikbare onderdelen waardevoller zijn dan een hoop puin. De lage marktprijs van nieuwe elementen maakt dit in sommige gevallen extra ingewikkeld. Daar tegenover staat een belangrijke meerwaarde, namelijk het in zeer beperkte mate toevoegen van CO2 door het uitsluiten van een productieproces, en het voorkomen van onnodig produceren van nieuw staal.

RESULTAAT

Ook op de bouwplaats horen we positieve geluiden. ‘’Je moet ijzer smeden als het heet is. Als alle betrokken partijen, opdrachtgever, hoofdaannemer, constructeur, het oogstbedrijf én het verwerkend staalbedrijf erin geloven en zaken goed voorbereiden merk je tijdens de realisatiefase geen verschil in de inzet van nieuw staal of donorstaal. Dat is iets dat wij hier op de Avignonlaan ervaren hebben.

Naast de inzet van donorstaal wordt het merendeel van de kozijnen gerealiseerd uit bestaande onderdelen van het voormalige schoolgebouw en bestaat de fundering grotendeels uit circulair beton. De kennis en ervaring die we in dit traject opgedaan hebben biedt zeker kansen voor projecten in de toekomst’’. Aldus Vincent van Hien – Hoofduitvoerder bij Dura Vermeer.