Liggers A9 krijgen tweede leven in A44

Foto's: Rijkswaterstaat

Half maart zijn circa 50 liggers van viaducten en bruggen over de A9 bij Ouderkerk aan de Amstel gehesen om te worden hergebruikt in de A44. Liggers zijn de ondersteunende langwerpige betonnen balken waar de weg op rust. Voor dit zogenaamde ‘oogsten’ van liggers die kwalitatief nog goed zijn, werkt Rijkswaterstaat in een uniek project samen met consortium Groene Liggers V.O.F., met daarin 12 organisaties, waaronder Dura Vermeer. Een project dat goed aansluit bij onze duurzaamheidsstrategie Op naar Net Zero.  

Rijkswaterstaat verbreedt de A9 tussen de knooppunten Badhoevedorp en Holendrecht naar vier rijstroken per rijrichting en legt een wisselbaan aan. In Amstelveen wordt de A9 verdiept aangelegd. Dit is het vijfde deelproject van het weguitbreidingsprogramma Schiphol-Amsterdam-Almere (SAA). Door de extra rijstroken verbetert de doorstroming en daarmee de bereikbaarheid van de noordelijke Randstad. Onderdeel van de werkzaamheden op de A9 is de sloop of renovatie van in totaal elf bruggen of viaducten, die gemiddeld tussen de 40 en 50 jaar oud zijn. In de huidige situatie worden liggers voornamelijk vermalen en ingezet als granulaat voor wegfundatie. Zonde natuurlijk, als je nagaat dat liggers van goede kwaliteit vaak meer dan honderd jaar mee kunnen. Ook bij dit project worden veel liggers verwijderd die nog aan de hoogste eisen voldoen. Vaak kunnen deze liggers niet opnieuw worden gebruikt op dezelfde plek. Bijvoorbeeld omdat het ontwerp is aangepast en er dus liggers van een ander formaat nodig zijn. 

Hergebruik op de A44 

De A44, een van de oudste snelwegen van Nederland uit de jaren 30 van de vorige eeuw, is door de jaren heen met steeds meer en zwaarder verkeer belast. Uit inspecties en berekeningen blijkt dat drie viaducten (de Lisserweg, de Hoofdvaart en het Spoorwegviaduct) én een beweegbare brug (de Kaagbrug) in de komende jaren vervangen moeten worden. Het vervangen van de brug en viaducten is van belang om de A44 ook in de toekomst veilig te houden en de regio bereikbaar. Van de 360 liggers die dit jaar ‘geoogst’ worden op de A9, krijgen er ongeveer 220 een herbestemming in de Kaagbrug op dit project. 

Markt in circulaire materialen 

Liggers vermalen en opnieuw maken heeft een grote impact op het klimaat. Rijkswaterstaat vond dat dit anders moest. In 2020 is er daarom een innovatieuitvraag (SBIR) gedaan om met de markt een circulair viaduct te ontwerpen. Wat toen begon als een idee op papier, gebeurt inmiddels steeds meer in de praktijk. Kwalitatief goede liggers uit de A9 die niet nodig zijn in de A44, gaan naar de Nationale Bruggenbank. In deze ‘liggerbank’ worden de komende tijd steeds meer liggers verzameld, wachtend op een tweede leven in een brug of viaduct. Het vinden van een nieuwe bestemming voor liggers is een nieuw proces, waarbij nog veel geleerd moet worden. Het uiteindelijke doel is een markt in circulaire materialen, waaronder dus ook liggers, op een grotere schaal. Het doel van Rijkswaterstaat is om hier al lerend naar toe te werken. Om dat te bereiken, moet er bij ontwerpen voor nieuwe bruggen of viaducten in de toekomst ook vaker gekeken worden naar beschikbare of vrijkomende liggers om vervolgens op basis daarvan het uiteindelijke ontwerp te maken. Met een paar kleine aanpassingen in het ontwerp is het soms al mogelijk om een bestaande ligger op te nemen in een brug of viaduct, waardoor deze een tweede leven krijgt. 

Op naar Net Zero 

Dura Vermeer heeft een duidelijk doel voor ogen. Halvering van de CO2-uitstoot in 2030 en in 2050 moet de uitstoot zelfs naar nul. Bij circulair bouwen draait alles om het hergebruik van materialen en het verminderen van het gebruik van primaire bouwstoffen. Het hergebruik van liggers is een van de manieren waarop wij, samen met partners, in de praktijk vormgeven aan deze strategie. Zo gaan wij samen Op naar Net Zero! 

Meer lezen over Op naar Net Zero

Meer lezen over circulaire viaducten