Projectleider over houtbouwproject Het Jeroen Pit Huis: ‘Geen materiaal kan tegen de snelheid van hout op’

De eerste paal van zorgcentrum Het Jeroen Pit Huis in Amsterdam is afgelopen maart de grond ingegaan. Projectleider Rob Blom vertelt over de uitdagingen en kansen van het houtbouwproject van Dura Vermeer Renovatie Midden West.

Een tussenstap tussen ziekenhuis en thuis voor complex chronisch zieke kinderen en hun gezinnen, dat is in het kort het nieuwe zorgconcept dat wordt geboden met Het Jeroen Pit Huis in Amsterdam. Een zorginstelling waar acht gezinnen in zelfstandige appartementen kunnen oefenen hoe het is om in een huiselijke omgeving te leren omgaan met de zorg voor een ernstig chronisch ziek kind. Het zorgcentrum is ontworpen door Brique Architecten en het interieurontwerp wordt gedaan door Concrete. Het centrum is in de vorm van een ring, met aan de buitenzijde de appartementen en in het midden gemeenschappelijke ruimtes voor zorg en sociale activiteiten. Voor zowel de constructie als de binnenwanden is gekozen voor houtbouw. Projectleider Rob Blom licht toe: “De keuze voor houtskeletbouw (hsb) is door de constructeur en architect met name gemaakt vanwege de hoge binnenwanden met sparingen in de appartementen. Dit is makkelijker te realiseren in houtbouw dan in bijvoorbeeld stenen wanden in verband met dilataties, lateien en het gewicht van deze wanden. Dit gold ook voor het dak waar we te maken hebben met grote overspanningen die makkelijk met houten geprefabriceerde dakdozen overspannen kunnen worden. Uiteraard hebben duurzaamheid en de hoge isolatiewaarde van hout hier ook een rol ingespeeld.”

Daarnaast was snelheid volgens de projectleider ook een doorslaggevende reden om in het voortraject voor houtbouw te kiezen. “Een andere zorginstelling voor ernstig zieke kinderen sluit de deuren. Deze patiëntjes moeten straks plek krijgen in Het Jeroen Pit Huis. Wij moeten dus klaar zijn voordat hun zorginstelling de deuren sluit, anders kunnen ze nergens heen. Houtbouw is door geprefabriceerde elementen ontzettend snel, daar kan geen ander bouwmateriaal tegenop.”

Constructieve uitdagingen

De keuze voor houtbouw was dus snel gemaakt, maar de uitwerking had meer voeten in de aarde. Rob: “We zijn tegen behoorlijk wat constructieve uitdagingen aangelopen doordat het hout dragend en constructief wordt ingezet. Niet alleen de binnenspouwbladen zijn van hout, maar ook veel binnenwanden zijn dragend. Constructief moet het materiaal dus allerlei krachten opnemen van tussenwanden, kopgevelwanden en het dak, dat moet wel allemaal kunnen met de verankeringen.” De projectleider geeft toe dat hij wel eens heeft getwijfeld of de keuze voor houtbouw juist was voor dit project: “Het was flink puzzelen en daardoor spannend in verband met de strakke planning, maar het is allemaal goed gekomen.” Hoe het is opgelost? “Door veel te overleggen en af te stemmen met verschillende constructeurs, door het aanbrengen van extra hout, het toevoegen van extra verankeringen op verschillende posities en door een combinatie te maken met een staalconstructie.”

Les

De projectleider trekt lering uit de constructieve uitdagingen binnen het project: “Ik was zelf niet betrokken bij het voortraject, maar ik neem wel mee naar volgende projecten dat een goede voorbereiding bij houtbouw van een nóg groter belang is dan bij traditionele bouwsystemen. Je moet van tevoren goed nadenken over de constructie, de draagkracht en de verbindingen tussen elementen. De keuze voor houtbouw moet heel bewust gemaakt worden, anders loop je echt tegen problemen aan. Het gebruik van extra materiaal is niet wenselijk en kunnen we voorkomen door vanaf het allereerste moment nog beter te denken en ontwerpen vanuit hout.”

Geluid en brand

Het is het eerste project voor de projectleider waarbij er wordt gewerkt met dragende houten binnenwanden. Vanzelfsprekend is hsb dan ook allerminst voor Rob: “Het vergt flink wat extra aandacht.” Niet alleen op het gebied van constructie, maar bijvoorbeeld ook op het gebied van geluidsisolatie: “Doordat we hsb vullen met een minerale wol is het over het algemeen geluidswerend, maar bij verbindingen tussen houtenelementen moeten we alert zijn op geluidslekken. Vooral in een zorgcentrum als Het Jeroen Pit Huis is het belangrijk dat gezinnen voelen dat ze volledige privacy hebben.” Ook brandveiligheid is een extra aandachtspunt: “Samen met de constructeur hebben we onderzocht hoeveel massa we nodig hebben om te zorgen dat de hsb-wanden minimaal 60 minuten kunnen blijven staan tijdens een brand.” Dat hout niet brandwerend is, is volgens de projectleider een misvatting: “Hout heeft van zichzelf brandwerende capaciteiten. Zolang het hout voldoende massa heeft en/of het behandeld is met de juiste coatings. Het doet dus qua brandveiligheid niet onder voor andere bouwmaterialen.”

Kansen

Ondanks de uitdagingen, is de projectleider enthousiast over houtbouw: “Met een goede voorbereiding is houtbouw super simpel. Je werkt met geprefabriceerde elementen: prefab wanden, prefab dakelementen, prefab verdiepingsvloeren; noem het maar op. Het maakt het werk op de bouwplaats makkelijker, overzichtelijker, veiliger en het bouwen gaat als een speer. Die snelheid vertaalt zich natuurlijk ook door naar de financiën. Tijd is geld. Daarnaast is houtbouw veel duurzamer dan traditionele bouwsystemen, een belangrijk voordeel.”

Nu de constructieve uitdagingen uit de weg zijn, gaat het op de bouwplaats van een leien dakje: “Inmiddels staan de binnenwanden die in de fabriek al zijn voorzien van isolatie, ramen en aansluitpunten voor installaties. Zo kon het metselen van het buitenblad meteen beginnen. Super handig.” Wat betreft de strakke planning, lopen de werkzaamheden volgens Rob helemaal op schema. “We gaan nu beginnen met de afbouw.” De intrinsieke motivatie om de deadline te halen is volgens de projectleider groot: “Deze unieke doelgroep geeft extra lading aan ons werk. De zieke kinderen en hun gezinnen staan bij alles wat we doen helder op ons netvlies. Dat is waar we het voor doen. We gaan er een super mooi huis van maken.”

Fotografie: Jorrit Lousberg