Echt samenwerken: hoe we samen met Portaal koers houden in een soms onstuimige zee

Meer en beter samenwerken. Het is steevast een belangrijk agendapunt van menig woningcorporatie en bouwbedrijf. De oplossing lijkt simpel: meer en beter gáán samenwerken. Maar wat kenmerkt een goede samenwerking? Marlies Krol, directeur vastgoedprojecten bij Portaal en André Köster, directeur Dura Vermeer Renovatie Midden West, vertellen over de successen én lessen aan de hand van hun meest recente samenwerking in de Kwangodreef.

Wie Marlies en André hoort praten, maakt al snel op dat ze elkaar niet voor het eerst spreken. Na wat rekenwerk zijn ze eruit: al 25 jaar komen ze elkaar tegen in het vak. Eerst als collega’s bij hetzelfde bedrijf, inmiddels als samenwerkingspartners op diverse renovatieprojecten. Meest recentelijk is de samenwerking in de Kwangodreef in het Utrechtse Overvecht. 110 sociale huurwoningen kregen hier een grondige nul-op-de-meter renovatie. Terwijl de bewoners thuis waren, zijn kozijnen vernieuwd, gevels ingepakt, nieuwe ventilatiesystemen en PV-panelen geïnstalleerd en keukens en badkamers vervangen. En ook nog van het gas gehaald. Een hele onderneming met een grote impact op bewoners.

“Het lijkt een rechttoe-rechtaan klus, maar het is echt niet gewoontjes wat we hier hebben gedaan”, vertelt André. “De aanleiding van de renovatie was verduurzaming, maar dit gaat ook over comfortverbetering. De nieuwe, frisse uitstraling is een belangrijke impuls voor het verbeteren van de leefbaarheid en beleving van de hele wijk. Dat kun je doen met wat kleurtjes, maar wij kozen voor een hele nieuwe, goed geïsoleerde gebouwschil.”

EXTRA AANDACHT GEVEN

Wat maakte de samenwerking in Utrecht zo prettig? Als bouwpartner wil je een woningcorporatie ontzorgen en volgens Marlies is het bewonersproces hierin een belangrijk onderdeel: “We verwachten dat een bouwer begrip heeft voor bewoners. Je stapt letterlijk iemands leven binnen. In renovatieprojecten wil je daarin ontzorgd worden: samen zorgen dat bewoners het proces aankunnen en na de werkzaamheden tevreden zijn. En uiteraard dat de kwaliteit die we van tevoren afspreken, ook wordt geleverd.”

In de Kwangodreef is extra aandacht besteed aan de bewoners, die tijdens de renovatie in huis aanwezig waren. Een uitdaging op zichzelf, waar in maart 2020 de uitbraak van de coronapandemie nog eens bijkomt. Marlies: “Alles draait dan om communicatie. Van oudsher niet het grootste talent van de bouwsector. Binnen Portaal zijn we er op gebrand om processen zoveel mogelijk in te richten vanuit de bewoner. Dit vraagt ook om een andere instelling van partners die over de vloer komen. Van ‘waarom bent u niet blij dat u een mooi huis krijgt?’ naar ‘we begrijpen dat u met de renovatie overvallen wordt’. Wij hebben behoefte aan partners die goede techneuten zijn, maar ook andere ‘menselijke’ voelsprieten hebben. In de Kwangodreef merkten we dat Dura Vermeer de techniek en de bewoners echt gelijkstelt. Verwachtingen van bewoners zijn waargemaakt. Dan zie je dat ondanks alle uitdagingen het project vrijwel zonder hiccups is verlopen.”

PITTIGE PERIODE

De samenwerking bevalt en wordt mede bezegeld met een hoge bewonerstevredenheidscore: ruim boven de 7. Maar zowel Dura Vermeer als Portaal komen van ver. In 2013 kijken ze elkaar voor het eerst in de ogen bij de start van het nul-op-de-meter project De Stroomversnelling. Een pittige periode, volgens Marlies: “Dat kwam door de hoge ambitie van het project en alles wat daar mee samenhangt. Vergeet niet: het was het eerste Stroomversnellingproject met alle uitdagingen van dien en we moesten allemaal nog leren samenwerken. Daar hebben we letterlijk en figuurlijk in geïnvesteerd.”

Daar sluit André zich bij aan: “Samen met de andere partners hebben we onze nek uitgestoken. We gingen in de praktijk pilots draaien. Dat is in een vastgoedomgeving niet heel gangbaar, laat staan succesvol. Je gaat bij mensen thuis uitproberen of iets werkt. Dat brengt veel uitdagingen met zich mee op het gebied van bewoners, financiën en verwachtingen. In de samenwerking komen dan botsingen.”

VEEL GEVEN EN KOERS HOUDEN

Een van de lessen uit het Stroomversnellingstraject is volgens Marlies dan ook om de focus op de lange termijn te leggen: “Allemaal hadden we momenten dat je meer geeft dan dat je krijgt. Ook dat hoort bij samenwerking. Ik denk dat het André en mij is gelukt koers te houden in een soms best moeilijke zee. De gemakkelijkste weg is afscheid nemen en op een volgende boot stappen. Maar dan doorloop je het hele proces opnieuw met een ander. Samenwerken gaat om leren van de dingen die niet goed gaan, zodat je samen steeds beter door de golven komt.”

Belangrijk hierin is volgens André om een context te creëren waarbinnen projectteams goed met elkaar kunnen functioneren. “De belangrijkste vraag is steeds weer: wat is nodig om het project succesvol te maken? Meestal betekent dit dat je eerst investeert in elkaar voordat je geld kunt verdienen. In die volgorde. Er zijn al flinke stappen gezet, maar dit vergt een stevige cultuuromslag in onze sector.”

Dan moet de eerste reactie niet zijn: dat kost dan meer. Dat kan wel zo zijn, er is alleen niet meer geld beschikbaar. Dat is de realiteit voor de andere partij. Je moet daarom dus gaan zoeken naar het meest haalbare voor hetzelfde geld”, zegt André.

Een nobele instelling, die volgens Marlies nog niet altijd vanzelfsprekend is: “De cultuur binnen bouwbedrijven is nog best hard. Bij problemen schiet het gesprek naar geld en juridische zaken. Maar je bereikt meer als je open, transparant en eerlijk naar elkaar bent. Voor een woningcorporatie betekent dit bijvoorbeeld de durf om stichtingskosten op tafel te leggen.” André vult aan: “En wij onze kosten en baten. Dan zie je direct waar de angel zit, maar ook de ruimte.”

DE STRETCH OPZOEKEN

Bij de Kwangodreef laten beide partners zien goed te kunnen samenwerken, maar er zijn altijd nog stappen te zetten. “Dat vind ik zo prettig aan de samenwerking met Marlies: ‘We spreken vertrouwen uit, maar dat gaat wel bij stappen voorwaarts’ omdraaien in: ‘We hebben bij onze samenwerking op Kwangodreef laten zien hoe we kunnen renoveren en dat brengt vertrouwen bij Portaal’”, aldus André.

Marlies zegt het treffend: vertrouwen komt te voet en gaat te paard. Ze legt uit: “Je moet er écht wat voor doen. Dat begint met je goed inleven in de situatie van de ander. Dat klinkt makkelijk maar dat zijn we in de bouwwereld niet echt gewend. Je zit immers in onderhandeling; het liefst houd je nog wat kaarten op de borst. Dat moet je doorbreken. Beide organisaties moeten er klaar voor zijn om het oude los te laten. We zijn daarin samen een heel eind op weg én we blijven samen daarin de stretch opzoeken.”